İlk Spor Tırmanış Ekipmanım
Özellikle spor tırmanışa yeni başlayacaklar için giriş seviyesi tavsiyeler
Mahmut Yanık
10/30/2023
Diğer spor branşları ile kıyaslandığında (Özellikle Triatlon) Spor Tırmanışın nispeten düşük maliyetli bir branş olduğunu söyleyebiliriz. Örneğin triatlonda maliyetin büyük kısmını organizasyonlar üstlenirken, spor tırmanışta maliyetin büyük kısmını (En büyük maliyetin tesis maliyetleri olması sebebiyle) tesis sahibi kamu kurum ve kuruluşları zorunlu olarak ve tabi ki işin doğasının da gereği üstlenmiş olurlar.
Öncelikle harekete geçmeden Güvenlik Tavsiyeleri konulu yazımızı mutlaka okumanızı tavsiye ediyorum. Dağcılık kökenli biri olarak her zaman söylediğim aslında slogan gibi kullandığım bir söz var. “Dağcılık tehlikeli bir branştır. Şakaya ve dalgaya gelmez.” Bu söz içerisinde dağcılığı çıkartın tırmanışı ekleyin. Tırmanış gerekli tedbirler alınmadığı, hor görüldüğü ya da küçümsendiğinde çok hızlıca tehlikeli bir branşa dönüşebilir. Tırmanış branşında bizi bekleyen en büyük tehlike düşmektir doğru ancak daha birçok tehlike de beraberinde bizi beklemektedir. Konumuz güvenlik değil ancak alacağımız ekipman ve aksesuarların hepsi aslında bir noktada güvenlikle ilintilidir. Bu sebeple bu konuya en baştan dikkat çekmek istedim. En sağlam emniyet kemeri sizde olabilir. En sağlam ip, karabinada sizde olabilir. Ancak en küçük bir hatalı kullanım sizi parmağınızdan edebilir. Ya da yaralanmanıza sebep olabilir.
Bu kapsamda spor tırmanışa başlamaya ya da denemeye karar verdiğinizde ilk yapacağınız işlem yaşadığınız ildeki spor tırmanış kulüpleri ile iletişime geçerek tırmanış eğitimi konusunda bilgi almanız olmalıdır.
Özellikle Strida Spor olarak ilgilendiğimiz 3 branş arasındaki kesinlikle en düşük maliyetli branş spor tırmanıştır. Deyim yerindeyse fitness salonuna gider gibi tırmanış salonuna gidebilir ve tırmanmaya başlayabilirsiniz. Gelin nasıl olduğunu anlatalım.
Eğer ilinizde kulüp bulamazsanız (ki artık birçok ilde aktif Dağcılık ya da Spor Tırmanış kulüpleri mevcuttur.) bu linke (TDF il temsilcileri adresi) tıklayarak Türkiye Dağcılık Federasyonu İl Temsilcileri listesine ulaşabilir ve ilinizdeki kulüp ya da antrenörler ile ilgili bilgi alabilirsiniz. Bilgi almak için ilave olarak TDF Kurumsal sayfasından federasyonun açacağı eğitimleri takip ederek başvuruda bulunabilir ve iki seviye olan Spor Tırmanış eğitimlerine katılabilirsiniz. İşte burada başlangıç malzemeleri konusunda size anlatacağım ekipmanlar tam olarak bu eğitimlere katılmak için gerekli olanlardır. Devam etmeden önce şu sayfamızı (Spor Tırmanış Ekipmanları sayfasının linki) incelemenizi tavsiye ediyorum.
Şayet şanslıysanız ve size uygun bir kulüp ile iletişime geçebildiyseniz ilk etapta ekipman ihtiyacınızı kulüpten karşılayabilir ve deneme sürecinde ilave bir maliyetten kurtulmuş olursunuz. O kadar şanslı değilseniz ya da “Ben alırım kardeşim.” diyorsanız yine de tavsiyem ilk etapta her şeyin tam olmasını sağlamanıza gerek olmadığını bilmeniz olacaktır.
Spor tırmanışın yapay duvarlarda yapıldığı ve esasen ne olduğunu sitemizdeki Tırmanış başlığı altında detaylarıyla inceleyebilirsiniz. Kısaca Spor Tırmanış lider, Bouldering ve hız disiplinlerinde icra edilen olimpik bir branştır ve yapay tırmanma duvarlarında yapılmaktadır. Spor Tırmanış için şu malzemelere ihtiyaç duyarız.
Tırmanış Ayakkabısı
Emniyet ve İniş Aleti
Karabinalar
Emniyet Kemeri
Toz torbası, magnezyum tozu
En baştan söyleyeyim henüz başlarken bu malzemelerin hepsini almanıza gerek yok. Zaten kulübünüz ya da antrenörünüz size bir kısmını sağlayacak ve bir kısmını da tırmanış salonunda bulabileceksiniz. Dağcılığa ilk başladığım yıllarda hiç ekipmanım yoktu. Bir süre tamamen arkadaşlarımdan ve kulübümden malzeme temin ederek faaliyetlere katılmıştım. Bu sebeple rahat olun ve çekinmeyin.
Bu bakış açısıyla bence en başta kişisel hijyeni ön planda tutarak ekipman satın almak doğru bir hareket olacaktır. Listeyi yeniden kontrol edecek olursak kişisel hijyenle dorudan ilişkili olan tırmanış ayakkabısı dikkatinizi çekmiştir. Tırmanış ayakkabılarının özellikleri çıplak ayak ile giyilmeleridir. Bu sebepten de hijyen anlamında herkesin kendi ayakkabısına sahip olması önemli bir konudur. Tabi ki kiraladığınız ya da kulübünüzden aldığınız ayakkabıyı ince bir çorapla giymenizde hiçbir sakınca yok. Sonuçta yeni başladınız ve her ne kadar ben seveceğinizden emin olsam da tekrar yapmama ihtimaliniz var. Ama bu işe herkes böyle başladı. O yüzden çekinmenize hiç gerek yok, farklı olmaktan rahat olun.
Tırmanış ayakkabısının hemen ardından, ben her seferinde şahsi iniş ve emniyet aletimi kullandığım için size de bunu sıraya koymanızı tavsiye ederim. Özellikle kulüplerden temin edeceğiniz iniş ve emniyet aletleri ile karabinalara çok güvenmeden (Güvenilmez olduklarını söylemiyorum. Bazı kulüpler gerçekten çok hassastır bu konularda.) kendi malzemenizi kullanmanız en doğrusu olacaktır. Dağcılık camiasında çokça tartışılan, ispatlanmamış bir konu olsa da bu hassas malzemelerin büyük düşmeler esnasında mikro (gözle görülmeyen) hasarlar alabilecekleri kabul edilir. Bu sebeple geçmişini bilmediğiniz özellikle ortak kullanılan iniş ve emniyet aletleri ile karabinalara güvenmemenizi tavsiye ederim. Şayet öncelik sırası verecek olursak ikinci sıraya ben bunu koyarım.
Bundan sonraki sıralamayı; yardımcı ip ve perlonlar (spor tırmanışta her zaman ihtiyaç duyulmasa da), emniyet kemeri, toz torbası, magnezyum tozu, fırça daha da ileri seviyelerde Express set ve tırmanış ipi şeklinde oluşturabiliriz. Bu liste çok kişiseldir. O yüzden şartları ve imkanları gözeterek kendi listenizi ve sıralamanızı yapmaktan çekinmeyin.
Peki bu malzemeleri nasıl seçeceğiz. Bugün internette araştırma yaptığınızda onlarca seçenek arasında kaybolmamak elde değil ve o mu bu mu derken haklı olarak kararsız kalabiliyoruz. Hangi malzemeyi alacak olursanız olun şunu aklınızdan çıkarmayın. Biraz tecrübe kazandıktan, diğer tırmanıcılarla iletişim kurduktan sonra keşke şunu alsaydım diye içinizden mutlaka geçireceksiniz. O yüzden fazla masrafa kaçmadan tecrübe kazanana kadar ihtiyacınızı karşılayacak malzemeler almaya çalışın. Ve emin olun hiç bilmeden aldığınız (Emniyet standartlarını karşılayan) ürünler bile uzunca bir süre ihtiyacınızı karşılayacaktır.
Bu yazıyı hazırlamaktaki amacım kısaca nasıl bir şeyler alabileceğinizi ya da kulübünüzden temiz ederken dikkat etmeniz gereken en temel konuları hatırlatmaktır. (Bu konuda kötü tecrübeler yaşamış biri olarak söylüyorum.) Lütfen tırmanışta kullanacağınız tüm ekipmanların UIAA damgalı olduğunu kontrol edin ve damgasız olan ürünleri üzerlerindeki güvenlik standart numaralarını kontrol ederek kullanın. Bilmeden tırmanış için uygun olmayan ve bu amaçla üretilmemiş bir ürünü kullanmamış olursunuz. Ayrıca üretici firmaların tırmanış ekipmanlarının kullanma kılavuzlarında belirttikleri güvenlik ile ilgili bilgilendirmeleri inceleyin ve bu hususlara uymaya dikkat edin.
Tırmanış Ayakkabısı seçerken deneme fırsatınız varsa şanslısınız. Şayet internet üzerinden almaktan başka şansınız yoksa mutlaka firmayı arayarak bilgi alın ve özellikle yeni başladığınızı söyleyin. Yardımcı olmak isteyeceklerdir. İnternetten aldığınız ayakkabıları denerken iade etme ihtimalinizi düşünerek halı üzerinde ve ince bir çorapla denemelisiniz. Aksi takdirde iade talebiniz reddedilebilir. Tırmanış ayakkabıları yapı itibariyle sert tabanlı ve katı kalıplıdır. Yani tırmanış ayakkabısının içinde ayaklarınız hiç konforlu olmayacak. Başlangıç için doğal (düz) tabanlı ve simetrik tırmanış ayakkabısı seçmenizi tavsiye ederim. Yeni başlayan biri için bu ayakkabılar daha uygun olacaktır. Hem en konforlu modeller de bunlardır. Seviye yükseldikçe (profesyonelleştikçe) tırmanış ayakkabılarının asimetrisi ve tabanları agresifleşir. (Ayakkabı aşağı doğru kavis yapar.) Düz profil bir tırmanış ayakkabısı sizin ihtiyacınızı görecektir. Emin olun. Tırmanış ayakkabısı ile ilgili ilk etapta söyleyebileceğim bir diğer konu rotalar arasında gezerken ya da lavabo vb. ihtiyaçla için tırmanış salonunu terk ettiğinizde giyip çıkarmanın kolay olması açısından cırtlı ayakkabıları tercih etmeniz daha pratik olabilir.
Emniyet ve İniş Aleti dünyası seçeneğin inanılmaz çok olduğu bir dünya gibidir. İlk etapta size faklı tırmanış türlerinde kullanabileceğiniz, mümkünse 2 ip ile kullanıma uygun ve mekanizmasız olan ekipmanları tercih etmeniz tavsiyem olacaktır. Mekanizmalı iniş ve emniyet aletleri tecrübe gerektirirler. Eğitimsiz ya da tecrübesiz tırmanıcıların bu sebeple yaşadıkları kazalar bilinmektedir. Bu ürünler tubular ya da assisted tubular olarak geçerler. Emniyet aletlerinin hemen hepsi tırmanış ipini karabina ya da mekanizma arasına sıkıştırma prensibiyle çalışırlar.
Karabina olarak ilk etapta 2 adet armut ya da daha bilinen adıyla HMS karabina sahibi olmanız (iniş ve emniyet aletinizle kullanmak üzere) yeterli olacaktır. Ancak tercih ederseniz iniş ve emniyet aletlerinde kullanılmak üzere tasarlanmış özel karabinalar da mevcuttur. Onlara da bir göz atabilirsiniz. Bu noktada dikkat çekmek istediğim bir konu bazı üreticilerin iniş ve emniyet aletlerine özel karabinalar tavsiye etmeleridir. Bu noktada alacağınız karabinanın iniş ve emniyet aletinizle uyumlu olması ekstradan güven sağlayabilir. Bunu öğrenmek için firmaların kendi sayfalarından detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Emniyet Kemeri yeni başlarken en rahat olacağınız konu olabilir. Bedeninize tam uyan bir kemer bulduktan ve hasarsız olduğunu kontrol ettikten sonra rahatlıkla kullanabilirsiniz. Emniyet kemerlerinin özellikle iniş halkası ile tırmanma halkalarının hasarsız olduğunu kontrol etmeniz (Özellikle bir arkadaşınızdan ya da kulüpten temin ettiğinizde) gerekmektedir. Tabi ki ilk etapta küçük çocuklar ve yükseklik korkusu olan kişiler için alt koşum kemer korkutucu gelebilir. Bu kişiler için alt koşum kemerin üzerine göğüs kemeri takabilir ya da kendilerini rahat hissedene kadar tüm vücut kemeri ile tırmandırabilirsiniz.
Son olarak; toz torbanızı zevkinize göre herhangi bir modelde seçebilirsiniz. Tırmanıcılar genellikle ayrı bir kemer ile kullanırlar. Bu sayede hem rahatlıkla çıkartabilirler hem de ihtiyaç duyduklarında sağa sola çekebilirler. Magnezyum tozu konusu da oldukça çeşitli bir alandır ama başlangıç için piyasada bulunan herhangi bir magnezyum tozu işinizi görecektir.
Spor Tırmanış ekipman ve aksesuarlarını daha detaylıca öğrenmek, konu ile ilgili ürün fotoğrafları ve videolar izlemek isterseniz lütfen bu linkten ekipman ve aksesuarları anlattığımız sayfamızı inceleyin. Güvenli tırmanışlar.
Ancak en önemli kural gerideki elinizin (fren eliniz) sürekli olarak fren pozisyonunu korumasıdır. (Vücudunuzun önünde ve emniyet aletinin yanında/yakınında) Hangi aleti kullanıyor olursanız olun tüm kazaların önüne geçmenizi sağlayacak en önemli tedbir fren eliniz ile ipi bacağınızın yanında tutmayı alışkanlık haline getirmeniz olacaktır.